Stikstof en communicatie in een zeer dynamisch politiek-bestuurlijk dossier

Nederland staat voor grote opgaven als het gaat om natuur, klimaat en water. Met informatiesystemen en advies ondersteunt onze opdrachtgever BIJ12 de provincies bij opgaven op het gebied van natuur. De communicatie in deze opdracht is cruciaal, vanwege de enorme maatschappelijke impact op sectoren én mensen persoonlijk.

Opdrachtgever BIJ12 is opgericht vanuit het interprovinciaal overleg en werkt voor alle twaalf provincies in opgaven op het gebied van natuur. Ervaringen uit die uitvoeringspraktijk worden gebruikt voor beleids- en kennisontwikkeling. Door die speciale positie is BIJ12 uitgegroeid tot een kennis- en informatieknooppunt voor het landelijke gebied en de leefomgeving.  

Stikstof en de opdracht

Werken voor BIJ12 betekent werken in een zeer dynamische politiek-bestuurlijke setting. De Unit Stikstof en Natura 2000, verbonden aan het IPSN (Interprovinciale programmaorganisatie Stikstof en Natuur), zocht een senior communicatieadviseur. Binnen onze opdracht valt de communicatieondersteuning voor het IPSN programma en de uitvoering van het stikstofbeleid op het vlak van onder andere beleidsontwikkeling, vergunningverlening, natuur(herstel) en monitoring.

Opgave landbouw is groot

Nederland staat voor grote opgaven als het gaat om natuur, klimaat en water. De landelijke doelen vragen per gebied zo snel mogelijk actie van de sectoren industrie, bouw, mobiliteit en landbouw. Met name de opgave voor de landbouw is groot. De richtinggevende doelen in de startnotitie van het Nationaal Programma Landelijk Gebied maken de boodschap duidelijk: niet alles kan overal.

Boerenprotesten en reacties

In juni 2022 leidt het kaartje in de startnotitie tot veel maatschappelijke onrust. Een golf aan boerenprotesten volgt en ook in de media heerst onvrede. Er zijn reacties zoals: ‘We hebben geen stikstofprobleem. Er is niets aan de hand met de Nederlandse natuur’, ‘Nederland heeft teveel Natura-2000 gebieden voor zo’n klein oppervlak’ en ‘Het AERIUS model is niet betrouwbaar’. De reacties worden volop verspreid op social media. Kort daarop volgt de benoeming van Johan Remkes.

Aanstelling van Johan Remkes

Johan Remkes wordt in juli 2022 aangesteld als onafhankelijke bemiddelaar in gesprekken tussen het kabinet, de medeoverheden, de agrarische sector en andere belanghebbende organisaties. Op deze manier wil het kabinet het gesprek met de boeren weer op gang brengen.

Maatwerk vanuit de provincies

De bekendmaking van de richtinggevende doelen in de startnotitie zorgt ervoor dat de provincies aan de slag kunnen met de gebiedsgerichte aanpak. Samen met stakeholders uit de gebieden maken ze inzichtelijk hoe de doelen gehaald kunnen worden. De transitie van het landelijke gebied wordt in de volle breedte meegenomen. Er volgen maatregelen voor stikstofreductie en natuurherstel, water en klimaat. In juli 2023 zijn de gebiedsprogramma’s naar verwachting gereed. De gebiedsprocessen langjarige programma’s, die de transitie voor het landelijk gebied vorm geeft.

Rekeninstrument AERIUS

AERIUS is het instrument waarmee neerslag (depositie) van stikstof op Natura 2000-gebieden binnen Nederland wordt geregistreerd, berekend en gemonitord. AERIUS is ontwikkeld en wordt beheerd door het RIVM. AERIUS biedt verschillende producten onder andere voor monitoring, berekening van de depositie, aanvragen voor stikstofruimte en beleidsontwikkeling. BIJ12 ondersteunt de gebruikers van AERIUS met informatie, antwoorden op veelgestelde vragen en een helpdesk.

De rol van Gloedcommunicatie

De communicatie in deze opdracht kent verschillende pijlers: het (mede)vormgeven en uitvoeren van de communicatie vanuit IPSN, de communicatieve ondersteuning van provincies bij de uitvoering van beleid en het vertegenwoordigen van het provinciale perspectief in de landelijke communicatie. Daarnaast zijn belangrijk: het positioneren van BIJ12 en het informatiepunt en de nieuws- en informatievoorziening. Omgevingsbewustzijn en oog voor gevoeligheden zijn cruciaal in binnen dit zeer dynamisch politiek-bestuurlijk dossier.