Waardecreatie als spil in je jaarverslag

Waardecreatie

Veel organisaties maken tegenwoordig een ‘geïntegreerd’ jaarverslag. Dat wil zeggen dat er meer in te lezen valt dan financiële kerncijfers. Er staat vaak ook strategische informatie in, of allerlei niet-financiële resultaten. Uit al die resultaten en informatie blijkt hoe de organisatie maatschappelijke waarde creëert. Bijvoorbeeld voor klanten, in de vorm van producten en diensten. Maar ook voor medewerkers – opleiding, inkomen – of de omgeving (duurzaamheid!) kan een organisatie op verschillende manieren waardevol zijn. Met een ‘waardecreatiemodel’ maak je dat maximaal inzichtelijk.

Euh … waarde-wattuh?

Het waardecreatiemodel laat overzichtelijk zien hoe het proces van waardecreatie voor een organisatie verloopt. We tonen daarbij een deel van het – in 2019 vernieuwde – model van energienetbeheerder Alliander.

• De ‘Input’ fase is de eerste kolom. Die beschrijft met welke ‘grondstoffen’ een organisatie werkt: wat is er nodig om het bedrijf te laten draaien?
• De ‘Throughput’ fase laat zien wat een organisatie met deze input doet. Het beschrijft bijvoorbeeld de missie, visie, strategie en risico’s.
• De ‘Output’ fase beschrijft wat de resultaten zijn, zowel positief als negatief. Bijvoorbeeld mooie producten of diensten, maar ook CO2-uitstoot.
• De ‘Outcome’ fase beschrijft de uiteindelijke impact van deze resultaten: de waarde die wordt gecreëerd.

In de praktijk blijkt dat elke organisatie een eigen draai geeft aan het waardecreatiemodel. Niet alleen in ‘look and feel’, maar ook inhoudelijk. Sommige maken bijvoorbeeld in een extra kolom een link met de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Maar de basis van het model is vrijwel altijd hetzelfde.

Kapstok van het jaarverslag

We merkten afgelopen jaar dat steeds meer organisaties niet alleen een waardecreatiemodel maken, omdat het zo hoort. Ze gebruiken het ook om de structuur van het verslag in te richten en hun verhaal over het jaar in logische stappen op te bouwen. In verslagjaar 2019 maakten we die slag in content onder meer voor NS, Alliander en Jaarbeurs. We pakken het model van Alliander er nog eens bij. Nu met een deel van de inhoudsopgave van het jaarverslag ernaast. Grofweg valt dan het volgende te zien:

Uit bovenstaande weergave kun je afleiden dat de kolommen input en output niet nadrukkelijk beschreven staan in het verslag. Voor input is dat correct. De output wordt echter beschreven als onderdeel van de blauwe hoofdstukken. Zo is bijvoorbeeld het resultaat ‘ontwikkeling van medewerkers’ beschreven in het hoofdstuk dat gaat over de waarde van Alliander als werkgever. De onderdelen in de inhoudsopgave die nu niet zijn omlijnd, komen in het hier niet weergegeven deel van het waardecreatiemodel aan bod.

Kortom, 5 voordelen van een waardecreatiemodel

1. Bezoekers en lezers van je verslag krijgen in één oogopslag inzicht in de essentie van je organisatie.
2. Een waardecreatiemodel is een goede kapstok voor een verslag dat logisch in elkaar steekt.
3. Een waardecreatiemodel is gemakkelijk interactief te maken, voor nog meer navigatiegemak in een pdf of online.
4. Een waardecreatiemodel is prima te gebruiken in andere middelen, zoals presentaties.
5. Je kunt een waardecreatie zo creatief invullen als je zelf wilt.